خبرگزاری مهر – گروه استانها: هرساله از ابتدای تعطیلات نوروزی قلعه فلک الافلاک مملو از حضور مسافران و گردشگرانی از جای‌جای ایران اسلامی است که برای بازدید از این اثر ملی و شاهکار معماری ایرانی و همچنین موزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی این قلعه شگرف در خرم‌آباد حضور پیدا می‌کنند.
موزه مردم‌شناسی استان لرستان به‌عنوان یکی از غنی‌ترین موزه‌های مردم‌شناسی کشور در اردیبهشت سال ۱۳۸۱ در قلعه فلک الافلاک افتتاح شد. این موزه با ۱۲ سالن و راهروهایی مرتبط به آن صحنه‌هایی بسیار بدیع و چشم‌نوازی را از زندگی بومی مردم لرستان به نمایش گذاشته است.
سفر به فرهنگ مردمان لر
موضوعات به نمایش گذارده شده در این موزه شامل باورها و اعتقادات مردم این دیار درباره چشم‌زخم‌ها و تولد، ابزار و وسایل روشنایی سنتی، کتابت و لوازم مربوط به آن، پوشاک سنتی مردان وزنان، ابزار و صنایع کشاورزی بومی، موسیقی محلی، آهنگر محلی، گالری عکس از مناظر طبیعی وزندگی مردم، صحنه‌هایی از مراسم عروسی، گالری عکس‌هایی از دوره قاجار است.
همچنین مشاغل سنتی خراطی، سراجی، گیوه‌دوزی، ورشو سازی، ویترین‌هایی از ظروف و وسایل مهمان‌نوازی، مراسم سوگواری و گور نگاره‌های حجاری‌شده، سالن مخصوص نمایش فیلم و اسلاید، مرد موتاب، زنان در حین بافت سیاه‌چادر، قالی، گلیم، جاجیم، ویترین نمونه‌هایی از بافته‌های لری، ماکتی از سیاه‌چادر، صحنه‌هایی از فعالیت زنان عشایر و روستایی، سالن موسیقی و نمایش انواع سازهایی لری و چهره‌های برجسته موسیقی لرستان، صحنه‌ای از شکار، آسیاب آبی و سالن ابزار و وسایل پخت نان و ... از دیگر دیدنی‌های این موزه است.
موزه مردم‌شناسی فلک الافلاک؛ منظره خاطره‌انگیز فرهنگ این دیار
این مجموعه که با بهره‌گیری از ابزار و وسایل گردآوری‌شده از صحنه‌های واقعی زندگی روزمره مردم و چیدمان مناسب آن‌ها در ویترین‌ها و صحنه‌های ایجادشده گذاشته‌شده منظره‌های خاطره‌انگیزی را در ذهن هر بیننده‌ای بر جای گذارد.
در سالن اول موزه با اشیاء مربوط به تولد آغاز می‌شود که شامل اشیایی با باورها کهن نظیر طلسم‌ها، خر مهره‌ها (کژک)، آویزه‌های اسپند (دیی دیی)، قاب قران، ریش کل، پرهای خروس، سر کبک و مهره‌های رنگین و ... است.
ابزار و وسایل روشنایی نظیر پی‌سوزها، چراغ لامپا، چراغ‌موشی و وسایل کتابت مانند کتب قدیمی، قلمدان، جوهردان، عینک‌ها و قباله‌های قدیمی و همچنین اشیاء مربوط به ایام سوگواری محرم و تعزیه‌گردانی و پوشاک مردان وزنان همراه با زیورآلاتی که زنان ایل به هنگام شادی به خود می‌آرایند ازجمله اشیایی است که در ویترین این سالن به نمایش گذارده شده است.
در ادامه آن مجموعه‌ای از اشیاء و صحنه‌های مربوط به کشاورزی دیده می‌شود که در یک‌سوی آن مرد کشاورزی را در حین سوار بر خرمن‌کوب چوبی و خواندن آواهای محلی برای رفع خستگی نشان می‌دهد که گویی خود در کنار «خرمن‌جا»، به نظاره نشسته است و در سوی دیگر مردی در پی پاشیدن بذری نو زمین را با گاوآهن شخم می‌زند.
در همان نزدیکی سیمای مردی آهنگر و یا صنعتگران محلی که در حال تهیه ابزارآلات کشاورزی هستند نمایی دیگر از زندگی بومی لرستان را تداعی می‌کند.
سالن عروسی؛ نوای شورانگیز ساز و دهل
گالری عکس: در این گالری مجموعه‌ای از تصاویر طبیعت و مردم به نمایش گذارده شده که با نگاهی به آن‌ها می‌توان به تنوع زیبایی‌های طبیعی، چهره‌های بومی و چگونگی زندگی در دامن طبیعت دل‌انگیز لرستان پی برد.
سالن عروسی: در سالن عروسی همراه بانوای شورانگیز ساز و دهل آوردن عروس با مادیان سفید تزیین‌شده، مردان وزنان رقصنده گرداگرد نوازندگان بومی و عروس و داماد و... همه این‌ها صحنه‌هایی هستند که شمارا به این عروسی دعوت می‌کنند.
عکس‌های قاجار: در راهرویی که به سالن مشاغل بومی مرتبط می‌گردد عکس‌هایی از دوره قاجار دیده می‌شود این عکس‌ها مربوط به سران عشایر و طوایف لر در دوره قاجار است که توسط عکاس‌خانه دارالخلافه تهران در سال‌های ۱۲۱۸- ۱۲۱۹ عکس‌برداری شده است و هم‌اکنون اصل این عکس‌ها در آلبوم خانه سلطنتی کاخ گلستان نگهداری می‌شود.
سالن سوگواری، طنین آوای سوگ
سالن مشاغل و ظروف: در زیر طاق‌نماهای این سالن مجموعه‌ای از پیکره استادان مشاغل سنتی نظیر پیرمرد خراط، ورشو ساز، سراج، گیوه‌دوز و اشیاء مربوط به سوارکاری و شکار و ظروف مهمان‌نوازی چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند و آن‌ها را با دنیایی از رموز و فنون سنتی که روزگاری پیشتاز صنعت ایران‌زمین بوده‌اند آشنا می‌کند.
سالن سوگواری: در طنین غمگنانه آوای سوگ و نوای مویه که در این سالن بخش می‌شود صحنه‌هایی از مراسم چهره، کتل کردن اسب مردان پلاس پوش وزنان سوگوار با گیس‌بریده و گونه‌های خراشیده تصاویری از سوگنامه‌های شاهنامه را برای شما تداعی می‌کند. نقوش حجاری‌شده سنگ گورهای که در کنار این صحنه قرارگرفته‌اند بخش‌هایی دیگر از آیین سوگ را به تصویر کشیده‌اند.
سالن نمایش: با ایجاد سالن نمایش برای بازدیدکنندگان فرصتی فراهم‌شده که دمی با نشستن ناظر جلوه‌هایی از فرهنگ و تاریخ لرستان از طریق سیستم صوتی و تصویری موزه باشیم.
سالن بافته‌های بومی: مرد مو تاب در حال مو تابی، زنان عشایر در حین بافت سیاه‌چادر، گلیم، قالی و جاجیم سه سالن را به خود اختصاص داده‌اند به‌طوری‌که جزئی‌ترین فنون و زیبایی‌ها آن قابل‌مشاهده است.
سیاه‌چادرهای عشایری میزبان قدوم مهمانان نوروزی
سالن عشایر: در این سالن سیاه‌چادر (داوار) به نمایش گذارده شده که حدوداً پنج برابر کوچک‌تر از یک سیاه‌چادر واقعی است. این سیاه‌چادر نمونه‌ای است از یک سکونتگاه عشایری منطقه هومیان کوهدشت است که به همراه متعلقات آن در معرض دید عموم قرارگرفته است.
از دیگر موضوعاتی که در این سالن قابل‌مشاهده است، فعالیت روزمره زنان عشایر بوده که نقش عمده زندگی ایلیاتی را به عهده‌دارند. زنی در حال آوردن مشک آب، زنی در حال نخ‌ریسی، زنی در حال سبدبافی، زنی در حال مشک زنی، زنی در حال تهیه خوراک و خوابانیدن کودک خود در گهواره‌ای بومی و زنی در حال آوردن هیزم و صحنه‌هایی که به‌طور روزمره در زندگی ایلی و روستایی برای زنان تکرار می‌شود.
موسیقی لری همزاد مردمان دیار بلوط و مفرغ
سالن موسیقی: موسیقی لری بخش جدایی‌ناپذیر زندگی است که از بدو پیدایش این قوم با او همزاد بوده است. کهن‌ترین این آواها را می‌توان در مویه‌ها و هوره ها و نواهای شادی و سرودهای دلدادگی‌های عاشقانه جستجو کرد.
سالن موسیقی موزه مردم‌شناسی لرستان با مجموعه‌ای از انواع سازهای بادی نظیر سرنا، کرنا، دوزله، بلور، و سازهای کوبه‌ای نظیر انواع دهل و همچنین سازهای زهی انواع تنبور و کمانچه به‌ویژه کمانچه زنده‌یاد «استاد علیرضا حسین‌خانی» که در دستان پیکره‌اش در ویترین به نمایش گزارده شده است توجه هر علاقه‌مندی را به خود جلب می‌کند.
سالن نان و شکار
سالن شکار: درگذشته‌ای نه‌چندان دور شکار یکی از شیوه‌های معیشت مردم لر بوده است. شکار کبک در فصل زمستان همراه با دیجومه (پرده‌ای رنگین برای فریب کبک‌ها در زمستان) ازجمله صحنه‌هایی است که در این سالن قابل‌مشاهده است.
سالن نان: نان اصلی‌ترین غذای بشری بوده که از گذشته‌ای دور تا امروز برای تهیه آن فن‌آوری‌های گوناگون را ابداع کرده است. در این سالن بخشی از این فن‌آوری‌ها شامل آسیاب آبی در اندازه‌ای سه برابر کوچک‌تر از اندازه واقعی، آسیاب دستی نظیر «دس یر» یا «دس هر» و «بردگلو» که برای خرد کردن دانه غلات به‌کاربرده می‌شود و همچنین زنانی در حال تهیه نان محلی تاوه ای و تیری هستند به همراه تصاویری از موضوعات مرتبط با نان به نمایش گزارده شده است.
برای بازدید از نمونه‌هایی از فرهنگ، تمدن و پیشینه مردم لرستان به موزه مردم‌شناسی قلعه فلک الافلاک باید سر زد تا اوج هنرمندی و خلاقیت مردمان لر را مشاهده کرد.
استقبال بی‌نظیر مسافران نوروزی از بزرگ‌ترین موزه مردم‌شناسی غرب کشور
امین قاسمی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان در رابطه با موزه مردم‌شناسی قلعه فلک الافلاک در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: این موزه مردم‌شناسی در ایام تعطیلات نوروزی مورد استقبال بی‌نظیر مردم و مسافران نوروزی قرارگرفته است.
وی به بازدید مردم و مسافران نوروزی از موزه مردم‌شناسی و قلعه فلک الافلاک لرستان طی ایام نوروز اشاره کرد و گفت: موزه مردم‌شناسی واقع در قلعه فلک الافلاک یکی از غنی‌ترین موزه‌های مردم‌شناسی در سطح کشور محسوب می‌شود.
قاسمی با بیان اینکه موزه مردم‌شناسی لرستان از بخش‌ها، تالارها و ویترین‌های مختلف و فراوانی تشکیل‌شده است ادامه داد: این موزه دارای تالارهای مختلفی از آداب، سنن، فرهنگ، پوشش، گویش، آداب کار، صنایع‌دستی و ... است.
وی با بیان اینکه هر کدام از تالارهای موزه مردم‌شناسی لرستان با موسیقی متناسب با آن ایجادشده است گفت: به‌عنوان‌مثال تالار عروسی با موسیقی محلی عروسی، تالار عزا با موسیقی متناسب با مراسم‌های سوگواری، تالار آداب کار با موسیقی متناسب با آن و ... ایجاد شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی لرستان با اشاره به استقبال بی‌نظیر مسافران نوروزی از موزه مردم‌شناسی استان لرستان تصریح کرد: مسافران نوروزی از سراسر ایران که به لرستان سفر می‌کنند یکی از مکان‌هایی که همواره برای دیدن انتخاب می‌کنند قلعه فلک الافلاک و همچنین موزه مردم‌شناسی بوده که در ایام نوروز امسال نیز این موزه با استقبال فراوان مهمانان نوروزی مواجه شده است.
نظر شما